بررسی نسخۀ مصور شاهنشاهنامه موجود در کتابخانۀ مجلس و شناسایی تصویرگر آن

Authors

  • مهدی لونی دانشجوی دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشکده هنر دانشگاه شاهد، شهر تهران
  • پرویز اقبالی عضوهیات علمی دانشکده هنردانشگاه شاهد، شهر تهران، استان تهران
Abstract:

شاهنشاهنامه یکی از نسخ مصور دوره قاجار است که در نیمۀ اول قرن سیزدهم توسط فتحعلی خان صبا سروده شده است. این کتاب در باب شرح فتوحات فتعلی شاه قاجار و تاریخ این سلسله است. نسخه‌های متعددی از شاهنشاهنامه در کتابخانه‌های مختلف موجود است. در این پژوهش، نسخه 15234 کتابخانه مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نسخه مورد نظر دارای 24 تصویر نگارگری است که نگاره‌های آن فاقد هرگونه امضا یا شناسه است. هدف از این پژوهش معرفی شاهنشاهنامه صبا و شناسایی نگارگر آن است. این تحقیق به دنبال یافتن پاسخ این پرسش است که آیا تصویرگری نسخه شاهنشاهنامه 15234 مجلس توسط محمدحسن افشار انجام پذیرفته است؟ روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و تطبیقی انجام شده است و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و با استفاده از تصاویر موجود در کتابخانه مجلس است. نتایج حاصل از پژوهش حکایت از آن دارد که تصویرگری کتاب مذکور توسط محمدحسن افشار انجام شده که این امر به‌واسطه بررسی‌های تطبیقی میان طراحی‌ها و ترکیب بندی‌های نگاره‌های کتاب مذکور با نسخه مسجع 5998 موزه ملک به‌دست آمده است. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقدی بر مقالۀ «تأملى در نسخۀ دیوان خاقانى کتابخانۀ مجلس» از سعید مهدوى‌فر

نسخه­های مختلفی از دیوان خاقانی در دست است. این اثر، تاکنون چندین بار تصحیح شده و تصحیح ضیاء­الدین سجادی، از کارهای شناخته شده­است. نسخۀ اساس سجادی، نسخۀ لندن است. این نسخه، همان­طور که سجادی اشاره کرده‌است، قدیمی‌ترین نسخۀ موجود از دیوان خاقانی است. سعید مهدوی‌فر در مقاله­ای با عنوان «تأمّلى در نسخۀ دیوان خاقانى کتابخانۀ مجلس» به بازتصحیح برخی ابیات این تصحیح پرداخته و ضبط‌های نسخۀ مجلس را ارجح...

full text

معرفی نسخۀ خطی تذکرة الشعرای محفوظ در کتابخانۀ وزیری یزد

رویکرد اصلی مقالۀ حاضر این است که یکی از میراث‌های ادبی زبان و ادب فارسی، یعنی تذکرة الشعرا، را به دوستداران فرهنگ و ادب معرفی کند و گردوغبار گذشت زمان و بی‌توجهی اهل ادب را از چهرۀ آن بزداید و با ارائۀ گزارشی از ساختار و محتوای آن، گامی هرچند کوتاه، در زنده نگه داشتن یکی از آثار گرانسنگ عرصۀ زبان و ادب فارسی بردارد. نسخۀ خطی این کتاب در بخش نسخ خطی کتابخانۀ وزیری یزد به شمارۀ 2604 نگه...

full text

پژوهشی پیرامون قدیمی‌ترین نسخۀ مصور خمسه نظامی مبتنی بر مقایسۀ تطبیقی نسخۀ خمسۀ جلایری

یکی از کارهای شایسته در حوزۀ پژوهش تاریخ نقاشی ایران، بررسی نسخه‌های خطی مصور است که سیر تحولات تصویری ایران را در خود جای داده‌ ‌است. در این مقاله، به معرفی قدیمی‌ترین و مهم‌ترین نسخۀ مصور تاریخ‌دار خمسة نظامی پرداخته می‌شود که در 26 دی 1388، با حضور اعضای کمیتۀ حافظۀ جهانی و نمایندۀ یونسکو در ایران به ثبت جهانی رسید. این نسخه به این دلیل حائز اهمیت است که اگر تاریخ وفات نظامی را سال 619 ه.ق د...

full text

فرهنگ کهن عربی به فارسی در مجموعۀ 6788 کتابخانۀ مجلس

بخشی از پژوهش‌های مرتبط با زبان فارسی و فرهنگ نویسی بر پایۀ لغتنام­ه‌های کهن دوزبانه و به‌­ویژه لغتنامه­‌های عربی به فارسی استوار است. بنابراین، شناسایی این لغتنامه­‌ها از بایسته­‌های پژوهشی در این زمینه است. در نوشتۀ کنونی به بررسی یکی از این فرهنگ‌ها ــ مندرج مجموعۀ 6788 کتابخانۀ مجلس ــ پرداخته شده است. چون نسخۀ شناخته شده این فرهنگ از آغاز و پایان افتادگی دارد، اکنون از نام اثر و نویسندۀ آن...

full text

نسخۀ مصورِ کتابی از رشیدالدین و حافظ ابرو در کتابخانۀ کاخ توپکاپی (خزینۀ 1653)

نسخۀ «خزینۀ 1653» یکی از معدود نسخه­‌های باقی‌مانده از جامع‌­التواریخ رشیدالدین فضل‌الله است که تحت حمایت شخص مؤلف در ربع رشیدی استنساخ شده است. این نسخه در عهد شاهرخ، به هرات منتقل شد و چون بخش­‌هایی از آن مفقود شده بود، به دستور شاهرخ تکمیل و نوسازی گردید. مأمور تکمیل نسخه، مورخ نامدار دورۀ تیموری، حافظ ابرو، تغییراتی در آن صورت داد که مهم­ترین آن‌ها جایگزینی بخش تاریخ ماقبل اسلام آن...

full text

«امیری» یا منظومۀ «امیر و گوهر»؛ بر اساس نسخۀ ‌خطی نویافتۀ محفوظ در کتابخانۀ ‌ملی ‌ایران

«امیری» مشهورترین شعر و آواز، و «امیر» بلندپایه‌ترین شاعر ادب مازندرانی است که اشعارش فراتر از گسترۀ استان مازندران رفته است. رواج اشعار امیری در میان مردم، روایی و سینه‌ به­ سینه است، اما ابیاتی از آن در حواشی کتاب‌ها و جنگ‌ها و به صورت مستقل نیز در دست است که مفصل‌ترین آن با نام کنزالاسرار مازندرانی در دو جلد در سال‌های 1277 و 1283ق منتشر شده است. مدتی پس از این تاریخ، تلاش‌‌ فراوانی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 43

pages  5- 17

publication date 2017-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023